Beschermingsmechanismen

Steeds meer mensen hebben last van onrust, zich gespannen voelen, angsten, een hoofd dat overuren maakt, moe en futloos zijn of hebben (onverklaarbare) fysieke klachten.

Herken je dit?

Het is fijn om te merken dat veel mensen de stilte op zoeken om zo meer rust, ontspanning en een 'leeg' hoofd te krijgen. Gewoon even alleen maar ZIJN. Juist in die stilte momenten kun je luisteren en horen wat je hart en ziel én je lijf te vertellen hebben.

Het opzoeken van de 'stilte' of dat nou mediteren, wandelen in de natuur of gewoon even niets doen is, is voor mensen die uit balans zijn heel helend. Veel klachten kunnen in intensiteit afnemen of zelfs overgaan. Maar toch kan alleen de 'stilte' opzoeken soms niet genoeg zijn omdat veel klachten en problemen zijn ontstaan doordat we ons overlevingsmechanisme of beschermingsmechanisme leven. Laat me dit uitleggen.

 

Kindpijn

Als kind hebben we allemaal de behoefte gehad aan fysieke en emotionele veiligheid. Er helemaal mogen zijn met al je mooie en minder mooie kanten maakt dat je je geliefd voelt. En je geliefd voelen voelt heel veilig. Iedereen heeft vanaf zijn/haar geboorte situaties meegemaakt die in meer of mindere mate niet veilig voelde, namelijk de momenten waarop jij geraakt werd, fysiek of emotioneel, en jij niet (helemaal) jezelf kon of mocht zijn. Hoe vaak heb jij als kind niet gehoord: 'nu je mond houden, nu je tranen weg, nu luisteren en doen naar wat ik zeg". Dat wat jij voelde aan emotie in je lijf en daar uitdrukking aan gaf (door bijvoorbeeld druk te doen, te huilen, je verhaal te vertellen) moest stoppen want anders....! Naast deze herkenbare situaties hebben sommige kinderen ook nog heftigere en zeer traumatische situaties meegemaakt. Hoe logisch is het dat je als kind met deze situaties niet kon omgaan laat staan op een volwassen manier reageren. Deze situaties en momenten die jou hebben geraakt en waar je jouw emoties moest wegstoppen of onderdrukken noemen we pijnstukken.

 

Om er voor te zorgen dat deze pijnstukken niet (meer) aangeraakt worden gaan we als kind deze pijnstukken als het ware beschermen. Als 'oplossing' verstoppen we, overigens onbewust, die pijnstukken ergens in ons lichaam. Bij deze 'oplossing' hoorde een manier van gaan voelen of juist iets niet gaan voelen, van denken of juist iets niet gaan denken en van doen of juist iets niet gaan doen. Deze onbewuste 'oplossing' die je als kind hebt ingezet noemen een overleving- of beschermingsmechanisme*. Eigenlijk een slimme en mooie manier van jou als kind om niet buiten de boot (lees ouders, gezin, familie, klas, team) te vallen. Op die manier lukt het je als kind om jezelf staande te houden en 'te overleven'. Wat was jouw oplossing? Welke rol heb jij aangenomen?

Als kind heb je dit mechanisme, deze rol dus ontwikkeld. Maar wat nu als je dit als volwassene onbewust nog steeds doet? Juist dat beschermingsmechanisme is vaak het belemmerende patroon waardoor je nu als volwassene vastloopt met bepaalde situaties in je leven. Het kan ervoor zorgen dat je steeds tegen dezelfde dingen aanloopt, steeds weer de verkeerde keuzes maakt waardoor het je maar niet lukt te leven en te doen waar je diep van binnen eigenlijk naar verlangt.

Door naar binnen te keren en je pijnstukken te onderzoeken, deze te erkennen en te doorleven, de bijbehorende belemmerende overtuigingen om te buigen naar helpende patronen, zullen ze verdwijnen. En eerlijk is eerlijk, dit kan soms confronterend en pittig zijn. Maar doordat je als het ware de doorn die je ooit opliep eruit haalt kan er genezing (fysiek en psychisch) plaatsvinden.

Het mooie is dat als je pijnstukken eenmaal weg zijn jouw bijbehorende overlevingsmechanismen niet meer nodig zijn, want die diende er toch immers alleen maar voor om jouw pijnstukken te beschermen. Prachtig toch!

 

De kleine maar.....

Doordat je gedurende vele jaren hetzelfde gevoeld, gedacht en gedaan hebt zit dit als het ware in je systeem (lichaam en brein).  Om jezelf veilig te voelen zal je het liefst alles blijven voelen, denken en doen wat vertrouwd voor jou is, ook al hoeft dat dus niet meer. Het opnieuw programmeren van je systeem met jouw gewenste gevoelens, gedachten en gedrag kun je bereiken door veel te oefenen. Belangrijk is om te weten dat dit in eerste instantie ongemak en angst kan oproepen. Weet dat dit na verloop van tijd wegebt en er steeds meer vertrouwen voor in de plaats komt.

Een bewustzijnsproces is uitdagend en inspirerend maar vraagt dus ook om moed en doorzettingsvermogen. Maar jouw beloning is dat door de ruimte die ontstaat je steeds meer kan zijn wie je werkelijk bent. Je kunt gaan leven vanuit de essentie die je bent, jouw echte Ik, de beste Jij! 

 

* voorbeelden van overlevingsmechanisme of rollen zijn: pleasen, hard werken, controle gedrag, jezelf klein of stil houden óf juist groot maken (stoer doen), de 'grapjas' uithangen, dwangmatige gedragingen, etc.